Nhiều người hỏi tôi có thể cho xem một vài trang web với giao diện mang đậm văn hóa Việt Nam hay không. Tôi cũng giật mình ngay lúc đó khi nhìn lại, có phải công ty đã được thị trường nước ngoài quá chiều chuộng để rồi đánh mất bản sắc văn hoá Việt Nam trong thiết kế website
Ảnh hưởng của văn hóa trong việc thiết kế website
Hầu hết mọi khách hàng chỉ quan tâm đến cách thiết kế website sao cho có tính mỹ thuật (graphic art) theo định hướng “Tây” mà không quan tâm đến thiết kế đồ hoạ (graphic design), có tính dễ sử dụng (easy-to-use), tính tiện dụng (usability), tính dễ truy cập (accesibility) cho khách hàng mục tiêu của đơn vị mình.
- Liên hệ dịch vụ thiết kế web tại Biên Hòa Đồng Nai
Tôi cũng đã nghiên cứu và khảo sát một số lượng nhỏ người dùng cuối và rút ra 5 yếu tố chủ yếu phân biệt văn hoá Việt Nam và “Tây”: Chủ nghĩa tập thể với cá nhân, nam giới và nữ giới, định hướng ngắn hạn với dài hạn, power-distance, uncertainty avoidance (tôi sẽ mô tả kỹ với tiếng Việt những thuật ngữ này).
Power distance (PD): có thể được hiểu là nơi bất bình đẳng trong xã hội, sự phân chia giai cấp sâu sắc.
Các quốc gia có PD cao có xu hướng hướng tới chính trị tập trung và có mức phân cấp cao trong tổ chức với sự khác biệt lớn về lương và vị trí của con người. Những người cấp dưới xem ông chủ như một kẻ độc tài rộng lượng và hy vọng được làm những việc họ bảo. Cha mẹ dạy con ngoan ngoãn và hy vọng được tôn trọng. Thầy cô giáo đại diện cho sự thông thái và tất nhiên được tôn trọng. Bất bình đẳng luôn được hy vọng và đôi khi là một mong muốn.
Các quốc gia có PD thấp hướng đến việc coi cấp dưới và cấp dưới như những người bạn, gần gũi và có thể thay thế cho nhau, với sự phân cấp rất ít trong tổ chức và rất ít sự khác biệt trong lương và vị trí. Bố mẹ và con trẻ cũng như giáo viên và học sinh có thể được coi là bình đẳng. Sự bình đẳng là điều mong muốn được vươn tới.
Có khá nhiều điều thú vị về PD, quốc gia có PD thấp hướng tới có GDP cao, dân số ít và địa lý rộng, trái ngược với quốc gia có PD thấp.
Những khác biệt này đã tồn tại hàng trăm hoặc thậm chí hàng ngàn năm và nó không thể biến mất chỉ trong một sớm một chiều, mặc dù sự toàn cầu hoá đang tiến tới gần con người của các nền văn hoá. Các nghiên cứu gần đây nhất cho thấy chúng sẽ còn tiếp tục trong hàng chục năm tới nữa. Tuy nhiên, giao diện thiết kế website của Việt Nam đã có sự thay đổi đáng kể trong vài năm qua.
Dựa trên định nghĩa trên, chúng tôi tin rằng PD có thể ảnh hưởng đến các khía cạnh của giao diện người dùng và thiết kế website:
- Xử lý thông tin: PD cao PD thấp khác nhau
- Phân cấp bậc trong nhận thức: cao hay nông
- Những ảnh hưởng trong xã hội và thứ tự luân lý đạo đức (giữa các dân tộc, tôn giáo,…) và các biểu tượng của nó: sử dụng ít hay nhiều
- Tập trung vào ý kiến của các chuyên gia, quyền lực, chứng chỉ, biểu trưng, con dấu: yếu hay là mạnh
- Lãnh đạo được tôn trọng trong khi người dân, khách hàng và nhân viên thì không được như vậy
- Tầm quan trọng của bảo mật, hạn chế hoặc sự cản trở truy cập: hạn chế thể hiện một cách rõ ràng, ép buộc, với tần suất cho người dùng hoặc cho phép tự do một cách thật minh bạch, tích hợp và ngấm ngầm.
- Vai trò xã hội được sử dụng để tổ chức thông tin: thường xuyên hoặc không thường xuyên.
Sự khác biệt trong PD có thể được diễn tả trên các trang web của cả hai quốc gia và của P.T.C và một trang web khác.
Đại học Utara Malaysia, một quốc gia có chỉ số PD rất cao 104.
Đại học kỹ thuật Eindhoven ở Hà Lan có PD là 38 (Hà Lan là quốc gia có chỉ số PD rất thấp).
Sự khác biệt của 2 nhóm Website. Web Malaysia có một đặc điểm đối xứng, tập trung vào con dấu của trường, hình ảnh của khoa hoặc bằng cấp và các tòa nhà lớn đều khiến người dùng có sự tham gia thấp khi truy cập vào website. Menu trên cùng giải thích chi tiết về hình ảnh mang tính biểu tượng của con dấu trường và thông tin về các nhà lãnh đạo.
Trang web của Hà Lan tập trung mạnh vào sinh viên, không phải lãnh đạo, việc sử dụng bố cục bất đối xứng khá tốt đối với hình ảnh của cả hai giới trong minh họa. Trang web này nhấn mạnh sức mạnh của sinh viên cũng như khách hàng đều bình đẳng như nhau. Sinh viên thậm chí có cơ hội sử dụng Web cam để có thể tự mình tham quan trường.
Ảnh hưởng của văn hoá trong thiết kế Website
Tiếp tục với các vấn đề về văn hóa trong thiết kế website. Chúng tôi thực hiện một chuyến du hành ngắn qua các nền văn hóa và quốc gia nơi Toyota đã đặt chân và xây dựng cơ nghiệp của mình ở đó. Bằng cách nhìn vào các bản thiết kế website do Toyota bản địa xây dựng, chúng ta sẽ có cái nhìn cận cảnh hơn về sự khác biệt về văn hóa. Đối với các mục đích khác nhau, Website sẽ có các biểu hiện khác nhau. Có lẽ bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy rằng với hàng trăm quốc gia, thì Toyota lại có hàng trăm Website khác nhau, chúng ta sẽ không đi sâu vào chiến lược từ Toyota mẹ nhưng có điều chắc chắn một website toàn cầu áp dụng cho nhiều quốc gia sẽ không linh hoạt và không đáp ứng được sự khác biệt về nhận thức và thỏa mãn về văn hóa của mỗi trang web.
